Overgewicht (obesitas)

Wat is de functie van het hebben van energiereserves in het lichaam?
Het menselijk lichaam slaat energiereserves (vetten) op om het lichaam van brandstof te voorzien. De vetten beschermen en isoleren het lichaam. Daarnaast zijn er essentiële vetzuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken en die derhalve door het lichaam uit het voedsel moeten worden gehaald en opgeslagen.

Wat gebeurt er als de balans in de energiereserves niet goed (meer) is?
Wanneer een persoon meer calorieën binnenkrijgt dan het lichaam verbruikt, ontstaat er overgewicht (obesitas, zwaarlijvigheid), hetgeen slecht is voor de algehele gezondheid van die persoon. Obesitas kan leiden tot een hoge bloeddruk, een verhoogd cholesterolgehalte en vervroegde ouderdomssuikerziekte. Op de lange termijn kunnen deze indicaties leiden tot hart- en vaatziekten. Door de grotere belasting van het gewicht op de gewrichten, zullen in de loop van tijd gewrichtsklachten ontstaan. Obesitas kan daarnaast de oorzaak zijn van psychosociale problemen door een negatief zelfbeeld.

Wat kan een oorzaak zijn van obesitas?
Obesitas komt steeds vaker voor in de samenleving. Slechtere voedings- en bewegingspatronen zijn veelal de oorzaak. Mensen die als kind kanker hebben gehad, kunnen ook last van overgewicht hebben, waarbij de oorzaak soms ergens anders ligt (zie hieronder). Regelmatig bewegen zorgt voor een goede conditie. Je voelt je fitter, hebt meer energie en plezier in de activiteit door de aanmaak van endorfine in de hersenen. Voor kinderen/jong volwassenen die te zwaar zijn, zijn er sportgroepjes en speciale sportcentra die gespecialiseerd zijn in beweging bij dikke kinderen. Een goed voedingspatroon en eventueel een dieet kunnen je samen met voldoende beweging op een gezond gewicht brengen. Voor kinderen/jong volwassenen geldt echter dat het beter is om je gewicht constant te houden dan met een dieet enorm af te vallen. Juist kinderen die in de groei zijn, hebben bouwstoffen nodig. Wanneer je ervoor zorgt dat je gewicht gelijk blijft, terwijl je wel groeit, zul je zien dat je vanzelf dunner wordt.

Behandelfactoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van obesitas:

  • Radiotherapie: bestraling op het hoofd kan de aanmaak van hormonen verstoren. Onvoldoende aanmaak van bepaalde hormonen kan leiden tot obesitas.
  • Corticosteroïden: van corticosteroïden (Prednison of Dexamethason) is bekend dat ze leiden tot grotere eetlust en een veranderd evenwicht van aanmaak en afbraak van vetten. Inactiviteit: onvoldoende beweging tijdens en/of na ziekte leidt tot minder calorieverbruik en draagt zodoende bij aan het risico op overgewicht.

Hoe wordt (het ontstaan van) obesitas onderzocht?
Op de polikliniek LATER meten ze je lengte en je gewicht. Hieruit kan de body mass index (BMI in kg/m2) berekend worden. Bij een BMI > 25 kg/m2 spreekt men van overgewicht.

Wat is eraan te doen, wanneer blijkt er obesitas is ontstaan?
Indien er sprake is van obesitas worden dieetadviezen en leefregels besproken en wordt er eventueel verwezen naar een diëtist. Handige tips over voeding en calorieverbruik zijn te vinden op www.voedingscentrum.nl .