SKION

Wat is de functie van de hormoonhuishouding?
Hormonen zijn eiwitten die worden aangemaakt in verschillende klieren en cellen in het lichaam. Je kunt hierbij denken aan de schildklier, de bijnier en de hersenen (hypofyse). Hormonen zijn boodschappers die via het bloed vervoerd worden naar de verschillende lichaamsdelen. Daar stimuleren de hormonen de cellen tot specifieke activiteiten. De hormoonhuishouding heeft derhalve invloed op veel lichamelijke functies. De groei van het lichaam, de stofwisseling en onze reactie op stress worden onder andere aangestuurd door hormonen.

Wat gebeurt er als de hormoonhuishouding niet goed (meer) functioneert?
De plek in het lichaam waar het hormoon wordt aangemaakt, is van invloed op de klachten die ontstaan, wanneer de aanmaak niet voldoende is. Onvoldoende aanmaak van het schildklierhormoon kan bijvoorbeeld klachten geven van traagheid, overgewicht, een koud gevoel, bros haar, vermoeidheid en verminderde groei. Het komt voor dat er geen duidelijke klachten zijn, terwijl de schildklier toch onvoldoende functioneert. Ook in dat geval is behandeling zinvol. Onvoldoende aanmaak van het bijnierhormoon kan leiden tot een minder effectieve reactie op lichamelijke stress (zoals hoge koorts of ziek zijn), waardoor mensen langzamer herstellen van een onschuldige ziekteperiode. Onvoldoende aanmaak van het geslachtshormoon kan een effect hebben op de vruchtbaarheid of in sommige gevallen op de puberteitsontwikkeling. Onvoldoende aanmaak van het groeihormoon door de hypofyse leidt tot groeivertraging.

Wat kan een oorzaak zijn van het niet goed functioneren van de hormoonhuishouding?
De hormoonhuishouding is bij veel processen in het lichaam betrokken en wordt zoals gezegd op verschillende plekken in het lijf aangemaakt. Wanneer één van deze productiegebieden van een hormoon te veel of te weinig aanmaakt, zullen er klachten ontstaan. Na behandeling voor kinderkanker kan het zijn dat de organen die hormonen aanmaken beschadigingen hebben opgelopen. Geef tijdens de bezoeken aan de polikliniek LATER altijd duidelijk je klachten aan.

Behandelfactoren die van invloed kunnen zijn op het functioneren van de hormoonhuishouding:

• Radiotherapie: bestraling in het gebied van de hypofyse (in de hersenen) kan er toe leiden dat er minder (aanstuur)hormonen in de hersenen aangemaakt worden. Bestraling op de andere hormoonaanmakende lichaamsdelen, zoals de hals (schildkier) en de buik (geslachtsorganen en/of bijnier) kan eveneens leiden tot een verminderde functie van de organen. Na totale lichaamsbestraling bestaat er een kans op het uitvallen van (delen) van het hormoonsysteem. Hoe groot de schade is, is erg afhankelijk van de hoeveelheid bestraling die iemand heeft gekregen.
• Operatie: een operatie in de omgeving van de hypofyse (in de hersenen) kan leiden tot een mindere aanmaak van hormonen.

Hoe wordt het functioneren van de hormoonhuishouding onderzocht?
Bij iedereen wordt op de polikliniek LATER lichamelijk onderzoek verricht met extra aandacht voor de groei en de ontwikkeling van geslachtskenmerken rond de puberteit. Het bijhouden van de groei en de puberteitskenmerken door de tijd heen, is een goede maat voor het functioneren van de hormoonhuishouding. Bij twijfel kunnen er verschillende urine- en bloedtesten gedaan worden welke het de geslachtshormonen of het groeihormoon meten. Wanneer je een verhoogd risico hebt op een hormoonprobleem, zal in het bloed gekeken worden naar het schildklierhormoon en het groeihormoon.

Wat is eraan te doen, wanneer blijkt dat de functie van de hormoonhuishouding verminderd is?
Wanneer er onvoldoende aanmaan van een hormoon is, is het in de meeste gevallen mogelijk om dit hormoon toe te dienen. Afhankelijk van de hoeveelheid hormonen die je nodig hebt en hoe lang er al een tekort aan is in het lichaam, zal het toedienen van extra hormonen de klachten helemaal doen verdwijnen.